Category: Հայրենագիտություն

Առաջադրանք

• Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ հայոց գրերի ստեղծումը։

405 թվականին Մաշտոցը ստեղծում է հայոց գրերը, որոնք կատարելապես համապատասխանում էին հայոց լեզվի հնչունային համակարգին։

Երկրի և հայ ազգի համար ստեղծված տվյալ դժվարին իրավիճակում հայ գրերի գյուտը դարձել էր այն միակ ելքը, որը կօգներ պահպանել երկու մասի բաժանված և օտար տիրապետության տակ գտնվող ժողովրդի ինքնությունը, մշակութային ու կրոնական միասնությունը։ Այս պայմաններում է, որ Մեսրոպ Մաշտոցը նախաձեռնում է հայ գրերի ստեղծումը։

• Որտե՞ղ է գտնվում Մաշտոցի գերեզմանը։

Մաշտոցի մահից հետո նրա մարմինը տեղափոխում են Օշական (գյուղ Արագածոտնի մարզում, Քասաղ գետի ափին։

• Մեսրոպ Մաշտոցի անունը կրող ի՞նչ վայրեր կան Երևանում։

Մատենադարանը Մեսրոպ Մաշտոցի անունով է։ Մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներից մեկը՝ Մեսրոպ Մաշտոցի պողոտան, նույնպես կրում է նրա անունը։

Նոյեմբերի քսանչորսին մենք դասարանով գնացինք դեպի Գառնի-Գեղարդ։ Սկզբից մենք գնացինք Գառնի։ Այնտեղ մենք բարձրացանք Գառնիի հեթանոսական տաճարը։ Հետո իջանք Գառնիի ձորը և տեսանք քարերի սինֆոնիան։ Այնտեղ մենք բնության գրկում միասին հաց կերանք։

Հետո գնացինք Գեղարդ։ Այնտեղ մենք բարձրացանք Գեղարդի վանքը, որտեղ երգեցինք Կոմիտասի “Հայր մեր” -ը և մի քանի այլ երգեր։ Հետո մոմեր վառեցինք։

 

 

Հարցեր և առաջադրանք

• Ե՞րբ է Քրիստոնեությունն ընդունվել որպես պետական կրոն։

301թ․

• Ո՞վ և ինչու՞ է բանտարկում Գրիգորին։

Տրդատը հրամայում է բանտարկել Գրիգորին, որովհետև նա հրաժարվում է զոհ մատուցել հեթանոսական աստվածներին և նաև Տրդատին հայտնի է դառնում, որ նրա հայրը սպանել է իր հորը։

• Որտեղ է բանտարկվում Գրիգորը։

Ստո­ր­եր­կ­րյա բան­տում, Խոր վիրապ։

• Ինչու՞ է Գրիգորն ազատվում բանտարկությունից։

Տրդատի քույրը իր երազում տեսնում է, որ մենակ Գրիգոր Լուսավորիչը կարող է բուժել իր եղբորը և այդ մասին տեղյակ է պահում Տրդատին։

• Ու՞մ շնորհիվ է Քրիտոնեությունն ընդունվում որպես պետական կրոն։

Գրիգորի Լուսավորիչի և Տրդատ թագավորի շնորհիվ Քրիստոնեությունն ընդունվում է որպես պետական կրոն։

Գառնու հեթանոսական տաճար

Գառնի հեթանոսակն տաճարը գտնվում է    Կոտայքի մարզում՝ Գառնի գյուղում, Ազատ գետի աջ ափին։ Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան է։

պատմական վկայությամբ տաճարը կառուցել է Տրդատ Ա թագավորը: Նա 66թ. Հռոմում գահադրվելուց հետո վերադառնում է Հայաստան և սկսում մի շարք շինարարական աշխատանքներ: Նա վերանորոգում է Գառնիի ամրոցն ու այնտեղ ձեռնամուխ լինում նոր հուշարձանների կառուցմանը: Գառնիի ամրոցում է կառուցվում Գառնիի տաճարը, արքունական բաղնիքը, իսկ 7-րդ դարում նաև Սբ. Սիոն եկեղեցին: Նրա շուրջ տարածվում է Ազատ գետի կիրճը, որտեղ գտնվում է Քարերի սիմֆոնիան:

Այն հայկական ճարտարապետության անտիկ շրջանի եզակի ամրաշինական համալիր կառույց է: Կան վարկածներ, ըստ որի տաճարը նվիրված է եղել հեթանոս արևի աստված Արեգ-Միհրին: Հայ արքաներից Տրդատ Ա-ն իր հովանավոր աստված էր համարում հենց նրան և մասնագետները տրամաբանական են համարում, որ Տրդատն իր գահակալությունից հետո Գառնի գյուղում կառուցած լինի իր հովանավոր աստծոն նվիրված տաճար: Միհրի անունից է ծագել հայոց հեթանոսական սրբավայրերին տրվող ընդհանուր՝ մեհյան անվանումը, ինչպես նաև բազմաթիվ հայկական և օտար անձնանուններ՝ Միհրան, Միհրդատ, Միհրներսեհ, Մեհրուժան և այլն։

 

 

 

1․ Ուրվագծային քարտեզի վրա նշի՛ր ՀՀ մարզերը և մարզկենտրոնները։

Շիրակ – Գյումրի

Լոռի – Վանաձոր

Տավուշ  – Իջևան

Արագածոտն – Աշտարակ

Կոտայք – հրազդան

Գեղարքունիք – Գավար

Արմավիր – Արմավիր

Արարատ – Արտաշատ

Վայոց ձոր – Եղեգնաձոր

Սյունիք – Կապան

2․ Թվարկե՜լ Հայաստանի Հանրապետության հարևան երկրները։

Թուրքիա, Վրաստան, Ադրբեջան, Իրան։

3․ Նայեք քարտեզին և թվարկեք Երևանի հարևան մարզերը։

Կոտայք, Արարատ, Արմավիր, Արագածոտն։

4․ Որո՞նք են ՀՀ-ի գլխավոր քաղաքները։

Երևան, Գյումրի, Վանաձոր

5․ Նշել տարածքով ամենամեծ և ամենափոքր մարզերը։

Ամենամեծ – Գեղարքունիք

Ամենափոքր – Արմավիր

6․ Ո՞ր մարզում է գտնվում  Սևանա լիճը։

Գեղարքունիքում

7․ Որ մարզն է որ ունի համանուն մարզկենտրոն։

Արմավիր մարզը

8․ Որտե՞ղ է գտնվում ձեր բնակավայրը։

Երևանում

9․ Ո՞ր մարզն է, որ սահման չունի հարևան երկրների հետ։

Կոտայք

10․ Ո՞ր մարզն է գտնվում հետևյալ մարզերի կենտրոնում՝

• Շիրակ, Արագածոտն, Կոտայք, Տավուշ – Լոռի
• Շիրակ, Լոռի, Կոտայք, Արմավիր – Արագածոտն
• Արմավիր, Երևան, Կոտայք, Գեղարքունիք, Վայոց Ձոր – Արարատ
• Արարատ, Գեղարքունիք, Վայոց Ձոր – ?
• Լոռի, Կոտայք, Գեղարքունիք – Տավուշ

Մենք դասարանով գնացինք Կոնդ։ Թափառեցինք այնտեղի փողոցներով։ Այնտեղ տեսանք, որ բոլոր մարդիկ իրենց դռները միշտ բաց էին թողնում։ Այնտեղ մենք տեսանք շատ հին, կիսաքանդված տներ, որտեղ ապրում էին մարդիկ։

Մեսրոպ Մաշտոց եւ Կորյուն

Հուշարձանը կառուցված է բազալտից, բարձրությունը 5,6 մետր է։

Արձանը պատկերում է հայոց այբուբենի հեղինակ Մեսրոպ Մաշտոցին, որի աջ ձեռքի հետևում հայոց գրերն են։ Մաշտոցի կողքին՝ ձախ ոտքի մոտ, ծնկած է նրա աշակերտ Կորյունը։ Հայոց գրերից ձախ, պատին, փորագրված է հայոց այբուբենով գրված առաջին նախադասությունը. «Ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ իմանալ զբանս հանճարոյ»։ Կորյունից աջ, պատին, պատկերված է սրով և վահանով արծիվ։

 

 

 

Գեւորգ Էմին

Հուշարձանը կառուցված է բրոնզից։ Պատկերում է բանաստեղծ Գևորգ Էմինին, որը դուրս է եկել գետից՝ տաբատի փողքերը փոքր-ինչ վեր ծալած, ձեռքին՝ խնձոր, և զրուցում է իր կատվի (Փոքրիկ Տրուսիի) հետ։

 

Սիրո միություն

Քանդակը բրոնզաձույլ է, պատվանդանը՝ տրավերտինե հենքի վրա, բարձրությունը՝ 1,97 մետր, պատվանդանի հաստությունը՝ 20 սմ։

 

Արմենուհի

Քանդակը կառուցված է կերամիկայից և ունի 1.9 մետր բարձրություն։

 

Կատու

Քանդակը կառուցված է բրոնզից, բարձրությունը 2,5 մետր է։

 

Մեղեդի

Հուշարձանը կառուցված է ալյումինից և գրանիտից, բարձրությունը 1,4 մետր է։

Հովհաննես Թումանյան

Հուշարձանը կառուցված է բրոնզից, Բջնիի բաց վարդագույն գրանիտից, բարձրությունը պատվանդանով 8,5 մետր է։ գտնվում է Երևանի Ազատության հրապարակում։

 

Ալեքսանդր Սպենդիարյան

Հուշարձանը կառուցված է բրոնզից, Բջնիի շագանակագույն-վարդագույն մարմարից, բարձրությունը պատվանդանով 8,5 մետր է։ Կոմպոզիտորի բրոնզե քանդակի բարձրությունը 4,2 մետր է, պատվանդանի բարձրությունը 4,3 մետր է, լայնությունը` 4,5 մետր, խորությունը` 6 մետր։ Քանդակը ձուլվել է Երևանի քաղխորհրդի բրոնզաձուլական արհեստանոցում։ Պատվանդանին հայերեն գրված է։ գտնվում է Երևանի Ազատության հրապարակում։

Արամ Խաչատրյան

Հուշարձանը կառուցված է բրոնզից ու գրանիտից, բարձրությունը պատվանդանով 3,5 մետր է։ Գտնվում է օպեռայի շենքի դիմացը։

 

Առնո Բաբաջանյան

Հուշարձանը կառուցված է բրոնզից և գրանիտից, բարձրությունը 2,8 մետր է։

 

Ալեքսանդր Թամանյան

Հուշարձանը կառուցված է բազալտից ու գրանիտից, բարձրությունը 3 մետր է։

Քարերը, որոնց հենվում է ճարտարապետը, խորհրդանշում են. ձախ կողմինը՝ հին ճարտարապետությունը, աջը՝ նոր ժամանակաշրջանի, իսկ ինքը՝ Թամանյանը, կամուրջ է գցում այդ երկու ժամանակաշրջանների միջև և նորագույն ճարտարապետության շնորհիվ կերտում մայրաքաղաքը։

Ալեքսանդր Թամանյանի հուշարձանի պատվանդանի աջ անկյունում գծագրված է Երևանի հատակագիծը, որի մոտ փորագրված է Թամանյանի մասին Եղիշե Չարենցի հետևյալ տողը. «Նա տեսել է երևի արևային մի քաղաք»։